هفته گذشته روشن شد که آنکارا تصمیم گرفته به هواپیماهای اسرائیلی اجازه شرکت در مانورهای بینالمللی هوایی- نظامی سالانه عقاب آناتولی را ندهد. این مانورها هر سال از 12 تا 23 اکتبر در ترکیه و با حضور ناتو و اسرائیل انجام میشود. در پاسخ به این اقدام، آمریکا و اسرائیل که باید در این مانورها شرکت میکردند، از شرکت در آنها امتناع ورزیدند. در نتیجه این مانورها به کل لغو شد.
منابع آگاه دیپلمات ترکیهای اعلام کردهاند که نمیتوانند به هواپیماهایی که مردم غیرنظامی نوار غزه را بمباران میکنند، اجازه شرکت در مانورهای ترکیه را بدهند. ترکیه شدیدا از عملیات نظامی اسرائیل تحت عنوان سرب گداخته که در ماه دسامبر 2008 و اوایل سالجاری در نوار غزه انجام شد، انتقاد کرد. بعد از آن روابط میان اسرائیل و ترکیه بهطور مشهود، رو به وخامت گذاشت.
در این میان مقامات اسرائیلی نمیخواهند اوضاع بهوجود آمده را بیش از پیش حاد جلوه دهند. دانی آیالون، معاون وزیر امور خارجه اسرائیل در واکنش به این اقدام ترکیه اعلام کرد: لغو مانور ترکیه به هیچ عنوان بر روابط دیپلماسی ما با این کشور تاثیر نداشته و روابط ما هنوز هم خوب است. شراکت استراتژیک میان اسرائیل و ترکیه به نفع هر دو کشور است.
همچنین یک مقام آگاه دروزارت امور خارجه اسرائیل به خبرگزاری روسی نووستی اطلاع داد که فعلا بحث توقف روابط سیاسی در میان نیست اما اوضاع کاملا جدی است. وی خاطرنشان ساخت که در حال حاضر نباید جنجال بر پا کرد و برعکس باید تلاش کرد که مشکلات بهوجود آمده را از راه دیپلماسی آرام حل کرد.
اما روزنامه جروزالم پست به نقل از وزارت دفاع اسرائیل اطلاع میدهد که در حاشیه تیرگی جدی بهوجود آمده در روابط دوکشور و نزدیکی اخیری که در روابط میان تهران و آنکارا دیده میشود، رژیم صهیونیستی قصد دارد که بار دیگر مسئله صدور تسلیحات جدید به ترکیه را بررسی کند. رسانههای گروهی اسرائیلی تاکید میکنند که دلیل تنشها در روابط با اسرائیل قصد رجب طیباردوغان، نخستوزیر ترکیه و تلاش وی جهت تبدیل ترکیه از کشوری غیرمذهبی به مذهبی، است.
ترکیه تا همین چندی پیش یکی از متفقان مطمئن و مورد اعتماد اسرائیل در خاور نزدیک بود. بهار سال 1949 یعنی یکسال بعد از آنکه اسرائیل شکل گرفت ترکیه، رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت و با آن روابط سیاسی برقرار کرد. طی سالهای اخیر ترکیه بهعنوان میانجی در مذاکرات پنهانی میان سوریه و اسرائیل ایفای نقش میکرد. براساس گزارش رسانههای گروهی اسرائیلی،رژیم صهیونیستی به مدرنیزاسیون صنایع دفاعی ترکیه و تجهیزات نظامی این کشور از جمله تانکها و هواپیماها کمک میکند.
در همین حال روزنامه عرب زبان الشرقالاوسط در مطلبی در پاسخ به اینکه چرا ترکیه چنین تصمیمی را گرفته است، دلیل متفاوتی را مطرح میکند. این روزنامه اقدام اخیر ترکیه را بیشتر یک تاکتیک سیاسی مقطعی برای رسیدن به اهداف موقتی میداند و مینویسد، فقط یک دلیل میتواند این اقدام ترکیه را توجیه کند. ترکیه میخواهد اسرائیل را به این خاطر که آنکارا را از میانجیگری در مذاکرات این رژیم با سوریه محروم کرده، مجازات کند. ترکیه از اینکه اسرائیل با ادامه میانجیگری در مذاکرات سالهای گذشته با سوریه مخالفت کرده، عصبانی شده و تصمیم گرفت تا در مقابل، اسرائیل را از این مانور نظامی مهم محروم کند.
سوریه در مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل بیان کرد که درصورتی پا به مذاکرات مستقیم خواهد گذاشت که اسرائیل بپذیرد مرزهای سال 1967 قبل از جنگ مورد توافق دو طرف است. اسرائیل نیز این شرط را نپذیرفته و در نتیجه سوریه از ادامه مذاکرات خود با اسرائیل دست کشید و در واقع ترکیه تنها به این دلیل دست به حذف اسرائیل از این مانور زد.